پزشکی

بوی بد دهان یک علامت شناخته شده با سابقه تاریخی قدیمی است. بوی بد دهان می‌تواند دلیل عمومی یا موضعی داشته باشد. مشخص شده که تقریبا 85 درصد بوی دهان ناشی از عوامل موضعی است، از این جهت اهمیت روشهای بهداشتی مثل مسواک زدن دندانها و زبان محرز شده است. باید یادآوری کرد که بوی بد دهان به تنهایی یک بیماری نیست بلکه علامت بیماریهای مختلف است. وجود بوی بد دهان معمولا در اکثر مواقع ناشی از عوامل بیماریزاست و نشان دهنده وجود یک بیماری است که باید شناسایی و تصحیح شود همینطور اکثر افراد احساس نگرانی درباره بوی بد دهان خود دارند. این نگرانی گاهی به آنجا میرسد که فرد از تماس با دیگران پرهیز می‌کند و هنگام صحبت کردن دست خود را جلوی دهان می‌گیرد و یا بطور مرتب از آدامس یا از انواع دهان شویه‌ها استفاده می‌کند. باید گفت چون گیرنده‌های بویایی خیلی سریع خسته می‌شوند و این گیرنده‌ها حدود یک ثانیه پس از تحریک به میزان 50 درصد با محیط سازگاری می‌یابند و سپس با سرعت کمتری به سازگاری خود ادامه می‌دهند، از دریافت بوها عاجز می‌شوند. به همین دلیل فرد مبتلا به بوی بد دهان خیلی سریع به آن عادت خواهد کرد، بنابراین شخص نمی‌تواند بوی بد دهان خویش را تشخیص دهد. مطالعات بر روی بزاق انکوبات شده و هوای تنفسی گرفته شده از دهان افراد مورد مطالعه وجود سه ترکیب گوگرددار متیل مرکاپتان، سولفید هیدروژن و دی متیل سولفید را مسئول بیش از 90 درصد بوی بد دهان می‌داند که در این بین نقش دو ترکیب اول بیشتر است
بوی بد دهان ناشی از عوامل بیماریزا
در این حالت بوی بد دهان به وسیله وضعیت‌های موضعی مثل بهداشت ضعیف دهان و عفونت لثه (ژنژیویت) مزمن بوجود می‌آید. مخصوصا در ژنژیویت مزمن اگر همراه با خونریزی از لثه‌ها باشد موجب بوی زننده و تنفرآور بخصوص هنگام صبح می‌شود
در تنفس دهانی (مثلا در وجود لوزه‌های بزرگ) بدبویی دهان در نتیجه ممانعت از شسته شدن طبیعی مخاط و دندان‌ها توسط بزاق است. زبان شیاردار، زبان مودار و زبان باردار چون به تجمع و نگهداری مواد غذایی کمک می‌کنند در ایجاد بوی بد دهان دخالت دارند. بیماریهای سینوس نظیر سینوزیت مزمن و فیستول سینوس دهانی و بیماریهای بینی ازجمله رینیت آتروفیک سل و سیفیلیس و رینیت چرکی همراه با ترشح و بیماریهای حلق نیز از علل بوی بد دهان هستند
بوی بد دهان ناشی از بیماریهای عمومی بدن
در این نوع بیماریها، بیماریهای دستگاه تنفس تحتانی از درجه اول اهمیت برخوردارند.آبسه ریه بوی گندیده شبیه به بوی گوشت فاسد دارد که حتی گاهی اولین علامت بیماری است. علت این بوی بد بیشتر باکتریهای بی‌هوازی هستند. سل ریوی در حالت پیشرفته به سبب نکروز کازئوز و زخمی شدن ضایعات سلی باعث بدبویی دهان و بازدم ناشی از تنفس می‌شود. سایر بیماریهای ریوی نظیر برونشیت مزمن، پنومونی نکروزه و کلا هر حالت بیماری‌زا که بر روی درخت تنفسی و نای اثر بگذارد، ممکن است بوهای قابل اعتراض تولید کند. در اختلالات گوارشی و سوهضم، زخم‌های معده‌، سرطان مری و معده‌، یبوست و عفونت‌های روده‌ای نیز بوی بد دهان مشاهده می‌شود. در دیابت بوی استون در هوای بازدم به مشام می‌رسد. در نارسایی کلیه بوی شبیه آمونیاک و در سیروز کبدی بوی کیک گندیده به مشام می‌رسد. کمبود ویتامین و هر بیماری که سبب تب شود از علل بوی بد دهان می‌باشند
بوی بد دهان ناشی از عوامل غیربیماریزا
از این عوامل سیگار کشیدن را باید نام برد که نه تنها به خاطر بوی خود سیگار و توتون، بلکه به سبب ایجاد زبان مودار و کاهش جریان بزاق به بدبویی دهان کمک می‌کند. همچنین می‌توان بوی دهان صبحگاهی ناشی از توقف حرکت گونه، زبان و لب‌ها و نیز بر اثر کاهش جریان بزاق در طی شب اشاره کرد. به همین دلیل مسواک زدن قبل از خواب در کاهش بوی دهان صبحگاهی تاثیر زیادی دارد. پروتزهای ثابت و متحرک دندانپزشکی نیز درصورتیکه بهداشت دهان رعایت نشود سبب بدبویی دهان می‌شوند

بوی بد دهان ناشی از عوامل عمومی غیربیماری‌زا
دوران قاعدگی چون با افزایش میکروب‌های بزاق و همچنین افزایش 300 درصدی ترکیبات سولفوردار همراه است، بوی بد دهان را به دنبال دارد.
در حاملگی، در یائسگی و بلوغ نیز به دلیل تغییرات هورمونی بوی بد دهان
وجود دارد. در گرسنگی به علت فساد شیره پانکرآس بوی بد دهان وجود دارد که حتی با مسواک زدن ازبین نمی‌رود. در افراد مسن بوی بد دهان به سبب تغییرات متابولیک و سایر علل نظیر کم‌آبی بدن‌، کاهش مقاومت به عفونت، کاهش اشتها و غیره است. در خستگی و ضعف که بدن نمی‌تواند محصولات فرعی زائد را با سرعتی بیش از سرعت تولید آنها دفع کند، امکان بوی بد دهان است. بوی بد دهان در خانم‌ها بیشتر از آقایان وجود دارد
در مورد نقش تغذیه در ایجاد بوی بد دهان باید گفت که دهان ما بوی آن چیزی را که می‌خوریم می‌دهد. به همین دلیل آنهایی که برنامه غذایی با فرآورده‌های گوشتی دارند، دهانشان بوهای مختلف زیادی نسبت به گیاه‌خواران می‌دهد. همچنین مشخص شده است که مصرف رژیم پرچربی منجر به ایجاد اسیدوز می‌شود و در هوای تنفسی بویی شبیه به آنچه در کمای دیابتی وجود دارد، بوجود می‌آید. بطور کلی غذاهایی که پروتئین زیاد و مواد قندی کمی دارند به علت ایجاد مواد سولفوردار باعث بدبوشدن دهان می‌شود. البته نقش غذاهای بوداری مثل سیر و پیاز کاملا معلوم است
بوی بد دهان ناشی از داروها
ایزوسورباید (Isordil) که محتوی هیدرات کلراید می‌باشد می‌تواند باعث بوی بد دهان شود آنتی‌هیستامین‌ها، آمفتامین‌ها، آرامبخش‌ها، دیورتیک‌ها، فنوتیازین‌ها و داروهای شبه آتروپین باعث کاهش تولید بزاق و بنابراین کاهش شستشوی خودبخودی حفره دهان و در نتیجه ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. فنوتیازین‌ها سبب ایجاد زبان مودار می‌شوند
افراط در مصرف دخانیات، کهولت سن، یائسگی، بیماریهای عمومی با تب بالا، اضطراب، کم‌آبی بدن، مصرف بی‌رویه ادویه‌جات و عدم رعایت بهداشت دهان نیز از علل دیگر ایجاد بوی بد دهان هستند
درمان و پیشگیری
چون اغلب بوهای بد دهان به علت عوامل موضعی است، بنابراین حذف این عوامل و اصلاح ناهنجاری‌های موجود در دهان اولین قدم درمان است. رعایت بهداشت دهان شامل مسواک زدن دندان‌ها، لثه، زبان و استفاده از نخ دندان در کاهش بوی بد دهان با منشا دهانی بسیار موثر است. مسواک زدن دندان‌ها و زبان ترکیبات سولفوردار را برای مدت یک ساعت به میزان 70 تا 85 درصد کاهش می‌دهد. باید توجه کرد که زبان یکی از جایگاه‌های اصلی میکروبها در دهان است و این به دلیل جمع شدن عوامل میکروبی در سطح پشتی زبان است و باید یک قسمت ضروری از بهداشت دهان معطوف به زبان شود.
در بیمارانی که به سبب خشکی دهان (به دنبال مصرف داروهایی که قبلا ذکر شد و یا بر اثر بیماری) بوی بد دهان دارند می‌توانند از آدامس‌های بدون شکر استفاده کنند
بطور کلی بوی بد دهان ناشی از عوامل موضعی بیماری‌زا زمانی ازبین می‌رود که بیماری درمان شود و بهداشت دهان رعایت گردد. استفاده از دهان‌شویه‌ها اثر موقتی در کاهش بوی بد دهان دارد. در حقیقت کوشش برای حذف بوی بد دهان با استفاده از دهان‌شویه‌ها علاوه بر اینکه موقتی است، حتی ممکن است بیماری عمومی را نیز از دید دندانپزشک مخفی نگه دارد بطور کلی پوشاندن بوی دهان با یک بوی معطر و قوی‌تر مناسب نیست و درمان باید بیشتر معطوف درمان علت اصلی باشد.

بطور کلی جهت کاهش بوی دهان باید از سیگار کشیدن، نوشیدن نوشابه‌های بودار، خوردن غذاهای با ادویه زیاد، غذاهای گوشتی زیاد، غذاهای معطر شده با پیاز و سیر، افراط در مصرف مواد چربی‌دار مخصوصا کره و روغن‌های مختلف اجتناب شود. در حالی که خوردن میوه‌های تازه و سبزیجات و بطور کلی رژیم غذایی غنی از فیبر ارجحیت دارد. همین طور نوشیدن آب زیاد در کاهش بوی بد دهان تاثیر بسزایی دارد

چند نکته درباره نگهداری دارو در منزل

امروزه در بیشتر خانه ها قدری دارونگهداری می شود.این دارو ها معمولاً در یخچال یا در جعبه ی کمک ها ی اولیه گذاشته می شوند و معمولاً شامل باقی مانده ی داروهائی است که به طور ناقص مصرف شده اند.
از قرار معلوم منظور از نگهداری داروها در منزل این است که یک روزی از آنها استفاده شود.استفاده ی مجدد از این دارو ها علاوه بر اینکه اغلب خود سرانه وبدون تجویز پزشک خواهد بود ،احتمالاً کاربرد نادرست داشته وخطر مصرف دارو ها ی فاسد و تاریخ گذشته را هم به همراه دارد . علاوه بر این امکان مصرف این دارو ها توسط کودکان یا افرادی که اختلالات روحی دارند وجود دارو لذا به نظر می رسد ضررهای نگهداری دارو در منزل دربسیاری از موارد بیشتر از فایده آن است هر وقت یکی از افراد خانواده بیمار شود و نیاز به مصرف دارو پیداکند شایسته است توسط پزشک معاینه شود و تجویز دارو توسط پزشک معالج انجام گیرد وهمان موقع دارو از دارو خانه تهیه شود وبااین حال اگر بخواهیم دارو در منزل نگهداری کنیم بهتر است به موارد زیر توجه کنیم ،
1-تاجای ممکن دارو در منزل نگهداری نشود .
2- دارو های بدون برچسب ویا دارو های فله ای را هرگز در منزل یا محل کار نگه نداریم و آنها را دور بیندازیم .
3- حد اقل هر سه ماه یک بار همه ی داروهای موجود در منزل را از نظر تاریخ مصرف بررسی کنیم وداروهای تاریخ گذشته را در سطل آشغال بیندازیم .
4- هرگز داروئی را در جعبه داروی دیگری نگذاریم.
5- به شرایط نگهداری دارو که روی جعبه دارو یا در برشور آن ذکر شده توجه کنیم.
6- باقی مانده ی محلول سرم ، قطره وشربت هائی که به طور ناقص مصرف شده اند قابل نگهداری نیست و بایستی حتماً دور ریخته شوند.
7- داروها را حتماً در محلی مناسب و دور از گرما ، رطوبت ، و نور مستقیم آفتاب قرار دهید. این محل باید دور از دسترس کودکان کنجکاو باشد.
8- بهتر است لیستی از داروهای موجود در منزل تهیه شود ودر محل نگهداری داروها نصب شود. هر چند وقت یک بار این لیست بازبینی شود. می توان تاریخ انقضای هر دارو را هم در این لیست نوشت.
9- داورئی را که نمی شناسید ، در منزل نگه ندارید.اینگونه داروها را می توان به هلال احمر یا مؤسسات خیریه اهدا کرد. داروها را به افراد فقیر و محتاج ندهید زیرا ممکن است آنها را خودسرانه مصرف کنند وخطراتی متوجه آنها شود.
10- یادمان باشد مصرف خودسرانه دارو ویا تجویز دارو برای دیگران مجاز نیست. بری استفاده از داروهای موجود در منزل ، هر بار با پزشک خود مشورت کنیم.
11- سرنگ و یا دستکش استریل نیز تاریخ انقضای مصرف دارند.پاره شدن کاغذ پوشش سرنگ و دستکش سبب غیر استریل و غیر قابل استفاده شدن آنها می شود.

دکتر حامد دقاق زاده

شب ادراری در کودکان

شب ادراری کودکان مشکلی است که برای کودکان وخانوادة آنها از زمانهای دور موجود بوده است . شرح خیس کردن کودکان در نوشته های 1550 سال قبل از میلاد هم دیده می شود معهذا علی رغم پیشرفت دانش بشر در مورد مکانیسم ایجاد شب ادراری هنوز معلومات ما در مورد چگونگی ایجاد شب ادراری و نحوه درمان قطعی آن کامل نیست .

درسن شیرخوارگی ادرار کردن طفل کاملا رفلکسی و بی اختیار است . در این سن, پر شدن مثانه باعث تحریک گیرنده هایی در جدار مثانه می شود و هرجه مثانه پرتر باشد این تحریکات بیشتر می شود تا اینکه رفلکسی از طریق این گیرنده ها ونخاع ایجاد شود و منجربه انقباض مثانه و تخلیه آن گردد . با بزرگتر شدن کودک وتکامل مراکز عصبی,بنظرمی رسد که درسن1تا2سالگی کودک می تواندپر شدن مثانه خود را درک کند و تدریجا این توانایی را بدست می آورد که مدت کمی تخلیه مثانه را به تعویق بیاندازد در سالهای دوم تا سوم عمر , با تکامل مراکز عصبی , مغز کنترل بیشتری روی اعمـال مثانه پیدا می کند و در نتیجه طفل قادر می شود که مدت بیشتری ادرار را در مثانه نگاه دارد معمولا تا سه سالگی اکثر اطفال بخوبی قادرند ادرارشان را در روز کنترل کنند اما توانایی کنترل ادرار در شب , اکثرا دیرتر حاصل می شود . در سن 4 تا 5 سالگی مراکز عصبی مغز قادرند انقباضات مثانه را در خواب هم کنترل کنند بعلاوه تا این سن ظرفیت مثانه کودک هم زیاد شده و می تواند حجم بیشتری ادرار را نگاهداری کند. البته این روند تکامل در جوامع گوناگون سرعت یکسانی ندارد . حتی دریک جامعه هم در طبقات مختلف می تواند متفاوت باشد. وحتی در دختر ها معمولا این کنترل زودتر از پسر بچه ها بوجود می آید.

تعریف شب ادراری :

در صورتی که کودکی به طور مکرر حداقل 2 بار در هفته و به مدت حداقل 3 ماه پیاپی بدون استفاده از داروهای ادرار آور و یا بدون داشتن بیماریهای زمینه ای مانند دیابت و صرع و بیماریهای سیستم اعصاب بستر خود را خیس کند , و سن کودک بالای 5 سال باشد, می توان او را بعنوان کودک دچار شب ادراری مورد بررسی قرار داد.

بطور کلی شب ادراری در 10 تا 15% کودکان حدود 6 ساله موجود است اما هر چه سـن بالاتـر می رود تعدادی ار کودکان خود بخود بهبودی پیدا می کنند . بطوریکه در سن 10 سالگی حدود 5% از کودکان و در 15 سالگی تنها 1% کودکان شب ادراری دارند. و باید توجه داشت که شب ادراری در پسرها 2 تا 3 برابر دختر هاست .
علل شب ادراری:
در بیش از 80% از موارد ، کودک مبتلا به شب ادراری هیچ بیماری و یا عیب و نقص عضوی و بدنی ندارد و در کمتر از 20% موارد ممکن است بیماری هایی مانند : دیابـت , عفونت ادراری , بیماریهای مادرزادی کلیه , نوعی کم خونی و عیوب نخاع و بیماریهای سیستم اعصاب , علت شب ادراری باشد . که خوشبختانه در مورد فرزند شما با توجه به معاینات وآزمایشات انجام شده اینگونه مشکلات وجود ندارد . لذا شب ادراری در فرزند شما یک بیماری تلقی نمی شود و آیندة کودک شما کاملا روشن است . و این شب ادراری سرانجام حتی بدون درمان برطرف خواهد شد.
توجه داشته باشید این خیس کردن , در هنگام خواب اتفاق می افتد , و کودک شما هیچگونه دخالتی در آن ندارد لذا تنبیه و تحقیر طفل در نزد خودتان یا دیگران ویا مسخره کردن وی , نه تنها هیچگونه تاثیری در بهبودی آن ندارد بلکه با ایجاد فشار روحی وضع کودک را به مراتب بدتر می کند.
ثابت شده است عوامل ارثی و سوابق والدین نیز در بروز شب ادراری موثر است . اما باید توجه داشت همانطور که زمان راه افتادن و حرف زدن بچه ها با همدیگر متفاوت است , روند بالارفتن ظرفیت مثانه و زمان قدرت کنترل مثانه نیز در کودکان ممکن است باهم متفاوت باشد.
مسایل روحی و عاطفی از مهمترین علل شب ادراری هستند . این مورد بخصوص در نزد کودکانی دیده می شود که قبلا کنترل ادرار داشته اند اما اکنون دچار شب ادراری شده اند. از جمله عوامل روحی که می تواند سبب شب ادراری گردد میتوان از موارد زیر نام برد:
ـ تولد یک نوزاد درخانواده که موجب می شود توجه پدر و مادر به نوزاد معطوف گردد و به
کودک بزرگتر کمتر مورد توجه قرار گیرد .
ـ جدایی پدر و مادر
ـ اختلافات و کشمکشهای درون خانواده
-جابجایی خانواده
ـ مسافرت یا فوت یکی از والدین
- تحقیر وتنبیه بیش از حد بزرگتر ها نسبت به کودک
- ایجــاد ترس و هیجــان و اضطــراب شدید در کودک با شنیدن ویا دیدن مناظر , فیلمها ویا
بازی های ترسناک کامپیوتری
از دیگر عوامل بسیار مهم در شب ادراری که به تازگی و در سالهای اخیر بسیار اهمیت پیدا کرده است , آلرژی و حساسیت کودک به غذا ها و بخصوص شیر گاو است . لذا باید دقیقاً توجه داشت که در چه شبهایی و با مصرف چه موادو یا غذاهایی این شب ادراری تشدید می شود. تا از مصرف آنها پرهیز گردد .
قبلا تصور می شد که کودکان مبتلا به شب ادراری خواب عمیق تری دارند و یا شب ادراری ناشی از اختلال در خواب و بیدار شدن کودک است . اما بتازگی نشان داده شده است که بین خواب کودکان مبتلا به شب ادراری و سایر کودکان تفاوتی وجود ندارد و خیس کردن در هر مرحله از خواب ( چه در مرحله خواب عمیق و چه در مراحل خواب سطحی ) ممکن است اتفاق بیافتد.
درمان :
1ـ از بین بردن تمامی فاکتورها و مسایل عاطفی و روحی که منجر به اضطراب و مشکلات عصبی در کودک می شود ( در قسمت قبلی به آن اشاره شد)
2ـ استفاده ازتشکچه های زنگ دار که در صورت تماس با اولین قطره ادرار زنگ آن بصدا درمی آید و موجب بیداری کودک می شود. استفاده از این دستگاه باعث می شود که ظرف چند هفته یک رفلکس شرطی درکودک ایجاد شود بطوری که حتی پرشدن مثانه نیزمیتواند بتدریج باعث بیدار شدن کودک گردد.
3ـ در روز باید مایعات زیادی استفاده گردد و به کودک آموزش داد تاحتی الامکان در طول روز ادرارکردن را به تاخیر اندازد تا حجم مثانه بیشتر شده و در طول شب دیرتر پر گردد، بدیهی است ار غروب آفتاب به بعد لازم است مصرف مایعات و غذاها و میوه های آبدار به حداقل برسد و کودک حتما قبل از خوابیدن ادرار کند.
4ـ تشویق طفل هم در انجام این تمرینات و رعایت دقیق درمانهای دارویی و غیر دارویی بسیار مؤثر است . حتی می توان کودک را به ازای هر چند شب که خیس نمی کند تشویق نمود و در صورت عدم خیس کردن برای مدت طولانی برای وی جایزه ای نیز خرید . (‌این مسئله در مورد کودکانی که در طول روز در لباس خود نم می زنند نیز صادق است )
5ـ درمانهای دارویی که از جمله آنها ایمی پیرامین است . ایمی پیرامین دارویی است که در درمان تعدادی از ناراحتی های روحی و افسردگی بکار می رود لذا ممکن است شما از مصرف آن اکراه داشته باشید . اما باید توجه داشته باشید تاثیر این دارو جدا از خاصیت ضد افسردگی آن است و از طریق تاثیر بر اعصاب مثانه عمل میکند. لذا می توانید بدون دغدغه آنرا مصرف نمایید چرا که این دارو عوارضی برای کودک شما ندارد. در 25 تا 40% کودکان بدنبال مصرف این دارو بهبودی حاصل می شود اما از آنجائیکه پس از قطع دارو ممکن است شب ادراری مجددا عود نماید,لازم است این دارو حداقل برای سه ماه مصرف شود و قطع آن نیز تدریجی باشد . از داروهای دیگر می توان از قرص و اسپری بینی دسموپرسین و قرص اکسی بوتینین نام برد که در موارد خاصی می تواند مفید باشد .
6ـ درمانهای روانپزشکی که بیشتر در مورد کودکانی بکار می رود که از مسایل روحی و روانی زیادی رنج می برند.
درپایان متذکر می شوم اگر چه شب ادراری سبب ناراحتی خانواده وخود کودک می گردد اما خوشبختانه در اکثر بچه ها بهبود پذیر است و حتی بدون درمان نیز این عارضه ممکن است برطرف گردد. اما از آنجائیکه شب ادراری ممکن است علامت بسیاری از بیماریهای مهم و جدی در کودک باشد , درمانهای توصیه شده برای کودک خود را هیچگاه جهت دیگران تجویز نفرمایید چون برای اثبات وجود و یا عدم وجود این بیماریها , بررسی و معاینه کودکان مبتلا به شب ادراری توسط پزشک حاذق ضروری است .
دکتر محمد کاظم عطاری - پزشک خانواده

ذهن توانمند(نحوه تمرکز)

تمرکز به معنای تفکر کامل و صد در صد در مورد یک چیز نیست؛ چرا که بعید است بتوانیم حتی برای ۵ ثانیه به طور مدام فقط نسبت به یک چیز تمرکز داشته باشیم و بقیه افکارمان را به طور کامل از ذهن خود دور کنیم .

ذهن توانمند(نحوه تمرکز)

تمرکز به معنای تفکر کامل و صد در صد در مورد یک چیز نیست؛ چرا که بعید است بتوانیم حتی برای ۵ ثانیه به طور مدام فقط نسبت به یک چیز تمرکز داشته باشیم و بقیه افکارمان را به طور کامل از ذهن خود دور کنیم .
اغلب ما تعریف نادرستی از تمرکز حواس داریم. وقتی افکاری مزاحم به جز موضوع اصلی به ذهنمان می رسد و یا عوامل محیطی موجب حواس پرتی ما می شود، احساس سرخوردگی می کنیم و گمان می کنیم که قدرت تمرکز نداریم؛ در صورتی که این برداشت ما به خاطر تعریف نادرستی است که از تمرکز حواس داریم.
تمرکز به معنای تفکر کامل و صد در صد در مورد یک چیز نیست؛ چرا که بعید است بتوانیم حتی برای ۵ ثانیه به طور مدام فقط نسبت به یک چیز تمرکز داشته باشیم و بقیه افکارمان را به طور کامل از ذهن خود دور کنیم .
برای اینکه بتوانیم قدرت تمرکزخود را افزایش دهیم، اولین و مهمترین قدم این است که تعریف درستی از تمرکز داشته باشیم :« تمرکز حواس؛ یعنی به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی.»
عوامل حواس پرتی می تواند هم منشأ ذهنی و درونی داشته و از افکار ما ناشی شود؛ مثل یادآوری خاطرات تلخ و شیرین و یا تخیلات، و هم می تواند منشأ محیطی و بیرونی داشته باشد؛ مثل سر و صدا و شلوغی و یا آشفتگی مکان مطالعه.
با این توضیح ما نباید در این زمینه خود را با دیگران مقایسه کنیم؛ چرا که تمرکز حواس امری نسبی است و یک شخص نمی تواند همیشه تمرکز ثابت و یکسانی داشته باشد و با توجه به شرایط در افراد متفاوت است.
ما تمرکز حواس را از همان کودکی و با کسب تجربه های مختلف یاد می گیریم. اگر زمینه مساعد باشد و از همان دوران کودکی یاد بگیریم که چگونه تمرکز خوب داشته باشیم، بعدها کمتر با مشکلات حواس پرتی روبرو می شویم.
اما چنانچه شما از آن دسته افرادی هستید که تجربی خوبی از تمرکز روبرو هستید، دلیلی بر عدم توانایی شما در کسب این مهارت نیست. می توانید با تلاش و کوشش خود و انجام چند تمرین زیر تا حدود زیادی بر مشکلاتتان غلبه کنید:

تمرین ۱:
یک شئ، میوه و یا هر چیزی را که مورد علاقه تان است، جلوی خود بگذارید؛ مثلا یک سیب را جلوی خود بگذارید و همان طوری که دقیقا به آن نگاه می کنید، به آن فکر کنید. هر وقت که متوجه شدید که ماتتان برده و یا ذهنتان منحرف شده، دوباره توجه خود را به سیب جلب کنید تا وقتی که ده دقیقه تمام شود. این تمرین را آن قدر ادامه دهید تا کاملا مهارت پیدا کنید.
تمرین ۲:
بعد از اینکه در دیدن و فکر کردن درباره یک چیز با چشم باز توانمند شدید، نوبت آن است که همان تمرین را با چشم بسته انجام دهید.
یعنی در جایی آرام و راحت بنشینید و با چشم بسته به یک سیب، یک شاخه گل و یا هر چیز دیگر فکر کنید و به تصویر سازی ذهنی خود درباره آن توجه کنید؛ بعد از چند لحظه، به گونه های مختلف حواستان پرت می شود که این مسئله، کاملا طبیعی است. اما کاری که باید انجام دهید، این است که افکار خود را خیلی سریع جمع و جور کنید و دوباره به آن سیب و یا شاخه گل فکر کنید.
مدت زیادی نمی گذرد که دوباره فکر شما منحرف می شود. وقتی متوجه انحراف فکرتان شدید، مجددا به آن سیب و یا شاخه گل فکر کنید.
ممکن است در فاصله زمانی بسیار کوتاهی صدها بار فکر شما منحرف شود؛ خسته نشوید، فکر خود را رها نکنید و همچنان تلاش کنید تا فکرتان را در همان موضوع اول کنترل کنید. این تمرین را در زمان مشخص و ثابتی، مثلا رأس ساعت ۱۰ شب، به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام دهید. البته می توانید به جای سیب و یا شاخه گل به هر موضوعی که مورد علاقه تان است، فکر کنید؛ چرا که علاقه به هر چیز در فرد انگیزه و به دنبال آن تمرکز ایجاد می کند.
توجه داشته باشید که حداقل ۴ الی ۵ شب باید به طور متوالی به آن موضوع و تصویر مورد علاقه خود به طور ثابت فکر کنید و زمانی تصویر آن را عوض کنید که احساس کنید آن تصویر دیگر در شما ایجاد انگیزه نمی کند و تکراری شده است. البته ممکن است که در این مرحله از تمرین، گاهی در تصویر سازی ذهنی با مشکل مواجه شوید و به جای تصویر فقط احساسی مبهم از تصویر مورد نظرتان داشته باشید.
پیشنهاد می شود برای حل این مشکل و دیدن تصاویر ذهنی، تمرین ۱ و ۲ را به طور متوالی انجام دهید؛ یعنی ابتدا تصویر یک سیب یا یک شاخه گل را با چشم باز ببینید و سپس چشم هایتان را ببندید و درباره آن تصویر سازی کنید و هر وقت تصویر محو یا کم رنگ شد، دوباره با چشم باز تصویر واقعی را ببینید و بعد از نگاه دقیق، مجدداً چشم خود را ببندید و تصویر ذهنی از آن بسازید.
محققان می گویند همیشه تصاویر، افکار ما را می سازند. تا تصویر نباشد، فکری به وجود نمی آید و هر وقت تصویر ایجاد شود، تفکر صورت می گیرد؛ پس بهترین راه برای اینکه مطمئن شوید در حال فکر کردن هستید، این است که ببینید تصویر ذهنی دارید یا خیر.

اگرتصویر ذهنی داشتید، مسلما در حال فکر کردن هستید. چنانچه این تمرین را به درستی انجام دهید و انحراف فکرتان به موضوع های دیگر را کنترل کنید، به مرور میزان انحراف های ذهنی شما کاهش می یابد؛ به طوری که در روز بیستم حتی کمتر از ۵ بار در طول ده دقیقه، فکرتان منحرف می شود.
تمرین ۳ :
بعد از تمرین ۲ و مهارت پیدا کردن در آن، حالا تمرین خود را کمی مشکلتر کنید؛ یعنی بر روی اسم های معنی همچون محبت، فداکاری، خشم، شادی، هیجان و مانند آن که تصویر عینی ندارند، تمرکز کنید و هر کدام از آنها را در چهره یکی از دوستان، مادر، پرستار و ....تصویر سازی کنید که چگونه از شما پرستاری می کند.
تمرکز بر اسم های معنی، قدرت تمرکز شما را زیاد می کند؛ اما به شرطی که تمرین یک و دو را بخوبی یاد گرفته باشید. بعد از این تمرین و تمرکز بر روی اسم های معنی می توانید به مفاهیم گسترده تر و عمیقتری که تصاویر دنباله دار دارند، به صورت منظم و منسجم فکر کنید؛ مثل مدرسه که مفاهیم گسترده تری را برای شما تداعی می کند؛ مثلا ابتدا ثبت نام، تهیه کتاب ها و وسایل مورد نیاز، دیدن چهره مهربان معلم، آشنایی با محتوای کتاب های مختلف، مطالعه هر کدام از کتاب ها و بعد امتحان و قبولی و سپس دریافت مدرک موفقیت خود را در نظرتان مجسم کنید. این تصاویر دنباله دار را با یک نظم ثابت و مشخص در ذهن خود تداعی و دنبال کنید.
تمرینات فوق را می توانید به مدت یک ماه و هر روز ده دقیقه برای انسجام فکری خود انجام دهید. می توانید هر هفته را به انجام یک مرحله اختصاص دهید؛ هفته اول : تمرین اول، هفته دوم : تمرین دوم، هفته سوم : تمرین سوم (فکر کردن به اسم معنی) و هفته چهارم به تمرین فکر کردن به مفاهیم گسترده و دنباله دار بپردازید. البته می توانید تمرین بیشتری هم داشته باشید و به جای ده دقیقه تمرین، در هر روز ۲۰ دقیقه تمرین (ده دقیقه در شب و ده دقیقه در روز) داشته باشید تا با استفاده از روش های فوق برحواس پرتی خود غلبه کرده و به بیشترین درصد تمرکز حواس دست یابید.

:: هفته نامه پیک سنجش

آزمون خود شناسی

چقدر هراس و اضطراب دارید- روی چهارخانه جلوی هر عبارتی را که در مورد شما درست است علامت بزنید

ـ همیشه یک نوع حالت دل نگرانی و تشویش دارم.

ـ بدون آن که دلیلی برای آن ببینم همیشه یک نوع احساس ترس در وجودم هست.

ـ سریع از کوره درمی روم و دست و پایم را گم می کنم.

ـ احساس می کنم که دارم خرد می شوم.

ـ هیچ چیز در زندگیم درست نیست و هر لحظه ممکن است بلایی بر سرم بیاید.

ـ خیلی وقتها در دست و پایم احساس لرزش می کنم.

ـ همیشه سردرد، گردن درد و کمردرد دارم.

ـ احساس می کنم که ضعیف هستم و به سرعت خسته می شوم.
ـ همیشه احساس ناآرامی دارم و نمی توانم یک گوشه آرام و قرار بگیرم.
-خیلی وقت ها در قلبم احساس پرش می کنم.

ـ همیشه یک نوع احساس سرگیجه دارم.
ـ تا به حال چند بار پیش آمده که حالت غش به من دست داده است و همواره احساس می کنم این کار دوباره تکرار می شود.
ـ خیلی وقتها تنگی نفس می گیرم.
ـ نوک انگشتانم گزگز می کند و یک نوع احساس خواب رفتگی در آن ها می کنم.
ـ بیشتر اوقات یبوست دارم؛ اسهال می گیرم و معده درد دارم.
ـ بیش از حد معمول باید به دفعات برای ادرار به توالت بروم.
ـ کف دستانم همیشه عرق کرده است.
ـ خیلی وقتها احساس می کنم که صورتم گرم و سرخ شده است.
ـ به سختی به خواب می روم و درخواب هم خستگی ام درنمی رود.
ـ به سختی می توانم خودم را کنترل و آرام کنم.
به هر علامت 5 امتیاز بدهید و آن ها را با هم جمع کنید
نمره بین 5 تا 20 نشان دهنده هراس و اضطراب خفیف است.
اگر جمع نمراتتان بین 20 تا 40 قرار دارد، دچار هراس و اضطراب متوسط شده اید.
اگر نمراتتان از 40 به بالا است دچار هراس و اضطراب شدید شده اید.
در مورد هراس متوسط و شدید مراجعه به متخصص برای درمان هراس و اضطراب بسیار ضروری است.
هراس و اضطراب اختلافاتی هستند که در طول زندگی آموخته می شوند. اضطراب و هراس چیزهای قابل علاجی هستند و هرچه زودتر برای علاج آن ها اقدام شود نتیجه بهتری می دهند.

به نقل از سایت عیاران
وسایت اشتهارد

دسته ها :

شنبه بیست و سوم 9 1387